Αρκούν 5' για να γεφυρωθεί το χάσμα του ρατσισμού; | Του Γεράσιμου Καραβασίλη [Video]

Ας πούμε πια τέλος στο διχασμό! Αυτή η πρόταση θα μπορούσε να είναι και η περίληψη του «Drop It». Ένα βίντεο πέντε λεπτών που - μέσα από την πρωτότυπη σκηνοθετική ματιά της Ρενέ Γκάτση – δείχνει στον θεατή, ότι όλα αυτά που μας χωρίζουν, μπορούν να γίνουν η αφορμή για να έρθουμε πιο κοντά.

Η Ρενέ Γκάτση, απόφοιτος Διεθνών και Πολιτικών σπουδών, συνεργάζεται με Διεθνής Μη-κυβερνητικούς Οργανισμούς σε θέματα εκπαίδευσης, ανάπτυξης και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Έχοντας βίωσει τη διαφορετικότητα από πρώτο χέρι, μας μιλά για το «Drop It» και το πώς αυτά που μας διχάζουν μπορούν να γίνουν η αφορμή να γνωριστούμε καλύτερα.

Πως προέκυψε όμως, η ιδέα του “Drop It”. «Υπήρχε από καιρό στο μυαλό μου. Η αλήθεια είναι ότι δύο σημαντικά γεγονότα με ώθησαν στο να κινητοποιηθώ, ώστε να γίνει πραγματικότητα. Πρώτον, το εξαιρετικά επίκαιρο την άνοιξη του 2013 «ελληνικό αίμα», και δεύτερον η «ανακάλυψη» του PLURAL+ Festival των Ηνωμένων Εθνών σε συνεργασία με τον Διεθνή Οργανισμό Μεταναστεύσεως. Ο πρώτος λόγος, μου έδινε το κλειδί που ζητούσα για το σενάριο μου. Ο δεύτερος λόγος, αποτέλεσε την αφορμή για τη δημιουργία ενός τόσο συγκεκριμένου θεματικού βίντεο, καθώς θα κινούνταν εξαρχής στα πλαίσια των τριών δοθέντων από το διαγωνισμό ενοτήτων: μετανάστευση, διαφορετικότητα, κοινωνική ένταξη. Ήθελα πολύ να ακουστεί η «σκέψη των Ελλήνων νέων» επάνω σε αυτά τα θέματα, ειδικά σε μία περίοδο που η Ελλάδα έχει μία αρκετά αρνητική εικόνα στο εξωτερικό».

Πρόκειται για τη πρώτη σου σκηνοθετική δουλειά; «Παρόλο που η ενασχόλησή μου με τη δημιουργία ενός βίντεο, θεωρητικά, είναι ερασιτεχνική – λόγω μη σχετικών σπουδών με το αντικείμενο - πάντα προσπαθώ το αποτέλεσμα να είναι όσο το δυνατόν καλύτερο. Το γεγονός ότι η προσπάθεια, που κατέβαλα ήταν επιτυχής, οφείλεται στην επιλογή της ομάδας που συνεργάστηκε και άντεξε –προς τιμήν τους- μαζί μου. Όλοι οι συντελεστές επαγγελματίες στο χώρο τους, προσέφεραν τα μέγιστα για τη δημιουργία του “Dropit”, αφιλοκερδώς». Συνάντησες δυσκολίες; «Οποιεσδήποτε δυσκολίες και αν υπήρξαν, αντιμετωπίστηκαν από την άψογη συνεργασία των συντελεστών, καθώς και των ηθοποιών. Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η βοήθεια της Κίρκης Καραλή η οποία στάθηκε από την πρώτη στιγμή δίπλα μου, δίνοντας «τα φώτα» της σε ό, τι αφορά τη σκηνοθεσία».

Πώς προέκυψε ο τίτλος (Drop It) και πώς σχετίζεται με το θέμα του βίντεο; «Η επιλογή δεν έγινε τυχαία: αξιοποιεί στην κυριολεξία την έννοια της λέξης "σταγόνα" (εν προκειμένω: σταγόνα αίματος), ενώ κατά τη μεταφορική χρήση της φράσης (slang) επιδιώκει την παύση οποιασδήποτε συζήτησης επάνω σε ένα θέμα ή σε μια διαμάχη, επισημαίνοντας πως όσοι είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν, ώστε να κινηθεί ο κόσμος προς την αλλαγή, την ανάπτυξη και την εξέλιξη, μακριά από στερεότυπα και διακρίσεις, θα πρέπει να απαλλαγούν από οτιδήποτε συνιστά τροχοπέδη. Η φράση λέγεται, ακόμη, όταν κάποιος δίνει το ρυθμό ή τη ρίμα, ενός μουσικού κομματιού».

Στο βίντεο μια μαύρη γραμμή χωρίζει στη μέση πλάνα συναφής θεματολογίας. Στον πραγματικό κόσμο με τη μορφή υπάρχει αυτός ο διαχωρισμός; «Η αλήθεια είναι πως στον πραγματικό κόσμο δεν υπάρχει κάποια εμφανής μαύρη γραμμή. Ωστόσο, ενώ φαινομενικά ο κόσμος είναι ενιαίος, στην ουσία παραμένει ανομοιόμορφος. Όλοι είμαστε ίδιοι αλλά ταυτόχρονα διαφορετικοί. Πολλές φορές λοιπόν, τραβάμε μία μαύρη γραμμή μεταξύ του εαυτού μας και ατόμων/ομάδων ή καταστάσεων που θεωρούμε διαφορετικές και ταυτόχρονα ξένες προς εμάς. Η  μορφή της μαύρης γραμμής εν προκειμένω, είναι αυτή της συμπεριφοράς μας. Ο διαχωρισμός γίνεται είτε με το να αποφεύγουμε την επαφή με καταστάσεις ή άτομα που θεωρούμε πως είναι διαφορετικά, είτε με λεκτική, ψυχολογική ακόμη και σωματική βία έναντι των ατόμων αυτών. Στον πραγματικό κόσμο η αποδοχή του διαφορετικού είναι δύσκολη έως ακατόρθωτη και περαιτέρω επικίνδυνη. Ακατόρθωτη, ειδικά από τη στιγμή που αποφασίσουμε να φορέσουμε παρωπίδες μία για πάντα και να μην έρθουμε ποτέ αντιμέτωποι με το διαφορετικό. Επικίνδυνη είτε όταν αυθαίρετα αποφασίσουμε ότι πρέπει να μετατρέψουμε το διαφορετικό «καθ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσή μας», δίχως να ενδιαφερόμαστε για τον αποδέκτη αυτών των ενεργειών, είτε όταν αρχίσουμε να ασκούμε βία».

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια σταδιακή αναβίωση του ρατσισμού/φασισμού σε πολλές χώρες της Ευρώπης, σε σημείο που θυμίζει την εποχή πριν το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τελικά έχουμε μάθει από τα λάθη μας ή είμαστε καταδικασμένοι να τα βιώσουμε ξανά; «Ο μόνος τρόπος για έναν λαό να γνωρίζει τα λάθη του παρελθόντος, σε όποιον τομέα και αν είχαν γίνει (κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό), οφείλει να έχει καλή και ορθή γνώση της ιστορίας. Η εκπαίδευση παίζει ένα πολύ σημαντικό ρόλο σε αυτό. Λένε, πως οι πολιτικοί και η άρχουσα τάξη μίας κοινωνίας –κοινώς αυτοί που άγουν και φέρουν λόγο ισχυρής οικονομικής κατάστασης- προτιμούν να κρατούν αν όχι, το σύνολο, τότε το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού μίας χώρας ή μίας ευρύτερης περιοχής (βλ. Ευρώπη), σε ένα σχετικά χαμηλό μορφωτικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα τα κονδύλια που δίνονται για την δημόσια εκπαίδευση μειώνονται, χρόνο με το χρόνο. Πλασματικά λοιπόν, θεωρούμε πως η σχολική εκπαίδευση μας προσφέρει τις απαραίτητες γνώσεις, ωστόσο η αλήθεια είναι πως μετά από 12 χρόνια εκπαίδευσης δε γνωρίζουμε ούτε τα βασικά ιστορικά γεγονότα της χώρας μας, πόσω μάλλον της παγκόσμιας ιστορίας. Μοιραία, τα θύματα της ημιμάθειας χαλιναγωγούνται από ομάδες που υποστηρίζουν ακραία στοιχεία και οδηγούνται σε λάθος πεποιθήσεις. Η φτώχεια και η ανέχεια, συμβάλλουν απόλυτα στην έξαρση τέτοιων καταστάσεων, πυροδοτώντας ιδιαίτερα στην Ευρώπη ένα εχθρικό κλίμα προς το διαφορετικό, δηλαδή τους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Ξεχνάμε ωστόσο πως όλοι είμαστε μετανάστες πέρα από τη χώρα μας».

Ένα βίντεο πέντε λεπτών, αρκεί για να περάσει το μήνυμα στο θεατή. Αρκεί όμως αυτό για να εκλείψει το πρόβλημα; «Το προλαμβάνειν κάλλιον του θεραπεύειν», είναι μία από τις φράσεις με τις οποίες πορεύομαι. Το πιο έξυπνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να προλαμβάνουμε δυσάρεστες καταστάσεις, πριν αυτές εξελιχθούν και δημιουργήσουν δυσκολίες και προβλήματα στο σύνολο μιας κοινωνίας. Τα βίντεο και οι ταινίες δε λύνουν προβλήματα. Καταρχάς, γιατί αποτελούν συνήθως καθρέφτισμα της υποκειμενικής ματιάς του σκηνοθέτη ή του  σεναριογράφου. Τα πάντα είναι σχετικά με δυο λόγια. Ωστόσο μπορεί μέσω ενός βίντεο, πέραν του προβληματισμού, να γεννηθούν και εναλλακτικές ιδέες για την περαιτέρω επίλυση ενός προβλήματος. Το να εκλείψει πάντως το πρόβλημα, δίχως να το λέω πεσιμιστικά, είναι ακατόρθωτο να συμβεί».

Ρενέ Γκάτση:

Facebook Profile

Vimeo Chanel