Η βραβευμένη εικαστικός Μαρία Παπαδημητρίου μας μιλά για το νέο έργο της ΦΙΡΜΑ GYPSY GLOBALES, που εκτίθεται στο Μουσείο Μπενάκη έως τις 12 Οκτωβρίου. Την Παρασκευή 26 Σεπτεμβρίου μπορείτε να αφήσετε την δημιουργικότητά σας να εκφραστεί ελεύθερα ως μέλη του τσιγγάνικου Οίκου Μόδας του Γιάνου και της Σύλβιας …

Πώς γεννήθηκε η ιδέα του έργου ​“Φirma Gypsy Globales” ;

Έγινε μετά από πρόταση του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ να συμμετάσχω στη συλλογή μόδας (deste fashioncollection) αναλαμβάνοντας να δημιουργήσω με άξονα τη μόδα της χρονιάς του 2013 μία θεματική με αντικείμενα από τα οποία θα προέκυπτε ένα καλλιτεχνικό έργο και μία έκδοση (artist book) . Σκέφτηκα λοιπόν να δημιουργήσω έναν φανταστικό οίκο μόδας προερχόμενο από ένα ζευγάρι Τσιγγάνων. Αυτή είναι η αρχή του συνολικού έργου Φirma GypsyGlobales, που εκτίθεται αυτές τις μέρες στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς και αποτελεί τμήμα της έκθεσης «Deste Fashion Collection: 1 to 8».

Ποιους συμβολισμούς  αναγνωρίσατε  στην κοινωνία των Ρομά κατά την έρευνά σας για τον ενδυματολογικό τους κώδικα ;

Υπάρχει μία στυλιστική ελευθερία στο ντύσιμο των γυναικών που τους επιτρέπει να συνδυάζουν τα πάντα μεταξύ τους . Αυτή η επίστρωση ρούχων με κυρίαρχο στοιχείο τη μακριά φούστα λειτουργεί και καλλιτεχνικά. Ταυτόχρονα η μακριά φούστα , ο τρόπος που τη δένουν και τη συνδυάζουν με τα μαντήλια και τις ποδιές τους ακολουθεί έναν κώδικα κοινωνικής συμπεριφοράς που αφορά τη σχέση ανδρών και γυναικών στις κοινότητες των Ρομά.

Πως προέκυψε η συναναστροφή σας με τους τσιγγάνους και τι θυμάστε πιο έντονα από την χρονική περίοδο της δημιουργίας του συγκεκριμένου έργου ;

Τυχαία το  1998 στην Αθήνα ,  βρισκόμουν σε περιπλάνηση στα όρια της πόλης. Και βρέθηκα σε έναν  καταυλισμό τσιγγάνων. Από τότε ο τρόπος με τον οποίο όλα αυτά τα χρόνια  συνεργάστηκα μαζί τους, με  τσιγγάνους από τη Θεσσαλία, τη  Ρουμανία, την Αλβανία, την  Τουρκία, μετανάστες  όλοι τους στην Ελλάδα καθόρισε και τη συνέχεια της έρευνάς μου μέσα στον χρόνο.  Όσο για το έργο του ΦirmaGypsy Globales  θυμάμαι την εμπειρία δημιουργίας του με την ομάδα εργασίας. Η πιο έντονη στιγμή αυτής της συνεργασίας ήταν η διαδικασία  απόκτησης του  κοστουμιού  του Γιώργου Μάγκα. Θα το δείτε ανάμεσα στα εκθέματα της έκθεσης στο Μουσείο Μπενάκη.

Τι να περιμένουμε από την καλλιτεχνική εκδήλωση (workshop) της Παρασκευής 26/9 στο Μουσείο Μπενάκη;

Μία εμπειρία μόδας στην διάρκεια της οποίας ο κόσμος θα φέρει τα δικά του ρούχα και θα συνδημιουργήσει μαζί μας  τα νέα κομμάτια της συλλογής του οίκου Φirma Gypsy Globales . Σαν δημιουργικό παιχνίδι δηλαδή στη διάρκεια του οποίου θα παρουσιάσουμε και το βιβλίο που περιέχει όλη την έρευνα γύρω από αυτό το μεγάλο έργο.

Ποιοι είναι και τι συμβολίζουν ο Γιάνος και η Σύλβια για την Μαρία Παπαδημητρίου;

Υπήρξαν μόνο στη φαντασία μας και τους βαφτίσαμε ιδρυτές του οίκου Φirma Gypsy Globales. Δημιουργήσαμε την ιστορία τους σαν ένα ταξίδι περιπλάνησης στον χρόνο και τη γεωγραφία της Ευρώπης. Και τους μπλέξαμε αυθαίρετα στην παρέα των σουρρεαλιστών στο Παρίσι. Βασιστήκαμε όμως σε γεγονότα της Ιστορίας για να θίξουμε το Ολοκαύτωμα στη διάρκεια του οποίου υπέστησαν από τους Ναζί μεθόδους εξαφάνισης.

Ο Γιάννος και η Σύλβια είναι το δικό μου σχόλιο . Συμβολίζουν  αυτήν την αντίφαση που βλέπουμε στην εικόνα του Τσιγγάνου. Μεταξύ απελευθερωμένου πλάσματος και πονηρού όντος φτάσαμε σήμερα  να  τη θαυμάζουμε . Βρισκόμαστε σε ένα στάδιο επεξεργασμένης ανεκτικότητας απέναντι στον «άλλο» που επιβιώνει  και πονά και στον Τσιγγάνο που παζαρεύει και ξεγλυστρά. Γινόμαστε θαυμαστές μίας επαναλαμβανόμενης αστάθειας που διέπει έναν ακανόνιστο τρόπο ζωής.

Πρέπει να προσθέσω εδώ ότι η Έφη Φαλίδα έγραψε τα κέιμενα του βιβλίου και η Βασιλική Μαρία Πλαβού έκανε το ντιζάιν του βιβλίου.

Σε παλαιότερη συνέντευξή σας έχετε δηλώσει  ότι οι τσιγγάνοι μας δείχνουν εδώ και πολλά χρόνια έμπρακτα την ανακύκλωση, λόγω των συνθηκών της ζωής τους. Ποιο άλλο «μάθημα» έχετε πάρει εσείς από την επικοινωνία μαζί τους;

Κράτησα την αυτονομία , την προσωρινότητα και τη σχέση τους με τους  κανόνες της ομάδας τους.

Δεν είναι η πρώτη φορά που έργο σας έχει έντονα διαδραστικό, ζωντανό χαρακτήρα. Από πού αντλείτε έμπνευση και ποιες αντιδράσεις των θεατών των έργων σας σάς έχουν μείνει αξέχαστα;  

Με ενδιαφέρει η συμμετοχή του κοινού. Ένα διαδραστικό έργο δεν έχει διαφορά από ένα έργο σε  καμβά. Άλλωστε ο θεατής όταν συμμετέχει ενεργά δίνει περισσότερο χρόνο από ότι σε ένα έργο δισδιάστατο.

Μπορεί η παράδοση ενός τόπου, ενός λαού να θεωρηθεί αυθύπαρκτο έργο τέχνης; 

Το θέμα είναι τι βλέπει κανείς τι τον ενδιαφέρει και με τι θέλει να ασχοληθεί. Μπορεί να εμπνευστεί και από τον τόπο του.

Ποιες είναι οι δικές σας καλλιτεχνικές, αλλά και κοινωνικές, επιρροές που σας έχουν διαμορφώσει ως εικαστικό;

Η παρατηρητικότητα, η λογοτεχνία, ο κινηματογράφος, η ιστορία, η ανθρωπολογία και γενικά όλες οι επιστήμες.

 Η δράση σας έχει ξεπεράσει και έχει αναδειχθεί  πέρα τα ελληνικά σύνορα, πώς αισθάνεστε για αυτή την «κατάκτηση», σε αντιδιαστολή με τις δυσκολίες που πιθανόν αντιμετωπίσατε στην χώρα μας ως εικαστικός;

Αυτό συμβαίνει με  πολλούς Έλληνες καλλιτέχνες όχι μόνο σε μένα. Σας αναφέρω ορισμένους της γενιάς μου και νεώτερους  όπως οι Αλέξανδρος Ψυχούλης, Πάνος Κοκκινιάς, Απόστολος Γεωργίου , Νίκος Ναυρίδης , Ανδρέας Αγγελιδάκης, Διονύσης Καβαλιεράτος, Γιάννης Βαρελάς, Γεωργία Σαγρή, Λουκία Αλαβάνου, Vassilis H. Ραλλού Παναγιώτου, Κώστας Σαχπάζης, Ελένη Καμά  και πολλοί άλλοι .Ωστόσο η  δυσκολία είναι για όλους μας σημαντικό κίνητρο για να κάνουμε κάτι ενδιαφέρον.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Με αφορμή το έργο αυτό, την Παρασκευή 26 Σεπτεμβρίου θα πραγματοποιηθεί στο Μουσείο Μπενάκη, Κτήριο Οδού Πειραιώς, η καλλιτεχνική εκδήλωση-workshop “Φirma Gypsy Globales – D(o) I(t) Y(ourself)” με συμμετοχή του κοινού.

Η εκδήλωση θα ξεκινήσει στις 18:00 με την παρουσίαση της έκδοσης ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ – Φirma Gypsy Globales που συμπληρώνει το έργο της καλλιτέχνιδας στην έκθεση DESTEFASHIONCOLLECTON: 1 to 8. Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι: Ιωάννα Λαλιώτου, Ιστορικός, Νίκος Μπακουνάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, Αρχισυντάκτης Πολιτισμού στο Βήμα της Κυριακής, Θεόφιλος Τραμπούλης, Επιμελητής, Μέλος της συντακτικής ομάδας του περιοδικού Unfollow και η Μαρία Παπαδημητρίου.

Στη συνέχεια, μεταξύ 19:30 και 23:00, στο πλαίσιο του workshop η Μαρία Παπαδημητρίου μαζί με τη δημιουργική ομάδα της ΦGG, θα δημιουργήσουν μια συλλογή ρούχων και αξεσουάρ στο ύφος του οίκου Φirma Gypsy Globales με τη συμμετοχή του κοινού. Για να συμμετάσχετε αρκεί να φέρετε τα δικά σας παλιά ρούχα ή αξεσουάρ ώστε η δημιουργική ομάδα των FGG να κατευθύνει τη στυλιστική σας δημιουργικότητα.