Είναι Σάββατο μεσημέρι, ένα από αυτά που με την πρώτη Φθινοπωρινή ψύχρα και τον συννεφιασμένο αλλά φωτεινό ουρανό σε αφήνουν έκπληκτο –κάθε φορά- που αλλάζει ο καιρός. Έχω ραντεβού με τον Γιώργο Κοντραφούρη κάπου στην Νέα Φιλαδέλφεια, λίγες ώρες πριν πετάξει για την Κέρκυρα, όπου διδάσκει μουσική στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Είμαι αγχωμένη τόσο για τον χρόνο που θα μου διαθέσει όσο και για το πώς θα κυλήσει η συνέντευξη. Ένα άγχος που μου προκύπτει κάθε φορά που πρόκειται να συναντήσω ανθρώπους με “προσωπική σφραγίδα”! Όχι, δεν τον γνωρίζω προσωπικά, αλλά η δουλειά του είναι αρκετή… Φτάνω λίγο νωρίτερα στο σημείο συνάντησής μας, του τηλεφωνώ. «Σας παίρνω να σας πω ότι έχει κενή θέση στάθμευσης» «Έχω παρκάρει λίγο πιο κάτω, περπατάω ήδη προς τα εκεί» «Ψιλοβρέχει, για αυτό σας το λέω, για να μην περπατάτε» «Τρέχω σε Μαραθώνιο, τί θα με πειράξουν λίγα μέτρα;» απαντά και με ξαφνιάζει. Ο μουσικός που από τα εφηβικά του χρόνια έχει «τρέξει» άπειρα χιλιόμετρα με τα δάχτυλά του πάνω στα πλήκτρα του κλασικού πιάνου και του Hammond organ, κυρίως σε ρυθμούς τζαζ. Που έχει συνεργαστεί με σπουδαίους μουσικούς από όλο τον κόσμο. Που μοιράζει την ζωή του ανάμεσα σε Ελλάδα και Φινλανδία. Που διδάσκει μουσική στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο αλλά και σε σχολές της Ιρλανδίας, της Ινδονησίας και της Εσθονίας. Ο Γιώργος Κοντραφούρης που παρά την αναγνωρισιμότητά του διεθνώς, επιμένει να λειτουργεί ως εφαλτήριο για μουσικούς μέχρι 25 ετών, μέσα από το γκρουπ Baby Trio, πλησιάζει χαμογελώντας. «Δεν άργησα;» «Όχι… Μαραθώνιο λοιπόν! Ανορθόδοξα ξεκινάμε, νόμιζα ότι έχω ραντεβού με πιανίστα!»
Αυτό είναι χόμπι. Ήθελα να κάνω κάτι σχετικό με τον αθλητισμό, σε γυμναστήριο δεν θα πήγαινα με τίποτα. Θέλω να έχω ένα σκοπό και αυτό είναι καλό. Δείχνω και άλλη υπομονή στα παιξίματα πιάνου!
Θυμίζει λίγο τα gigs που ξεκινάτε και δεν σταματάτε να παίζετε;
Τα θυμίζει αλλά με περισσότερη σοφία, παίρνω τον χρόνο μου! Πάντα προσπαθώ να κάνω το καλύτερο που μπορώ. Καμιά φορά δεν τα καταφέρνω αλλά προσπαθώ. Η μουσική είναι αυτό που κάνω, το άλλο είναι χόμπι.
Και εγώ που πίστευα ότι το πιάνο είναι χόμπι…
Απλώς είμαι τυχερός γιατί κάνω το ίδιο πράγμα από δεκαέξι χρονών και σε εκείνη την ηλικία δεν το συνειδητοποιούσα, τώρα πλέον ξέρω γιατί το κάνω και θεωρώ τον εαυτό μου προνομιούχο που το κάνω τόσα χρόνια.
Προέρχεστε από μουσική οικογένεια;
Όχι, μεγάλωσα στον Πειραιά και όλοι στην οικογένειά μου είναι ναυτικοί. Η μητέρα μου, όμως, με ώθησε στο μάθω κλασσικό πιάνο. Όταν πήγα στο σχολείο άρχισα να παίζω μπάσο σε νεανικό συγκρότημα, χωρίς όμως να πάψω να παίζω πιάνο. Σιγά σιγά πέρασα στα blues και από τα blues στην jazz χωρίς να το καταλάβω, μου βγήκε πολύ φυσικά. Ήμουν σε ένα φεστιβάλ μουσικής τους ζήτησα να ανέβω στην σκηνή να παίξω και με άκουσε ο Ιλάν Σολομών και του άρεσα. Πάντα με ενθουσίαζε το παίξιμο, το live, μέχρι τώρα. Ακόμα παίζω με γκρουπ, με μικρούς, κάνω το ίδιο που έκανα πιτσιρικάς σε προσομοίωση.
Πώς μεταπηδήσατε από την ροκ στην τζαζ και ποιοι μουσικοί σας ενέπνευσαν;
Όλοι μας είμαστε δημιουργήματα της γενιάς μας. Δηλαδή εγώ ήθελα να παίξω επειδή άκουγα τα ροκ συγκροτήματα. Δηλαδή αυτό που κάνω τώρα, το να θέλω να παίζω, προφανώς μου το ενέπνευσαν οι Black Sabbath και οι ACDC. Μπορούμε να συζητάμε ώρες για τις επιρροές, είναι από παντού.
Αργότερα επειδή μου άρεσαν τα blues και λόγω του πιάνου μεταπήδησα στην jazz. Από τους τζαζίστες με ενέπνευσε ο McCoy Tyner, αλλά μου άρεσε πάρα πολύ και ο Μάρκος Αλεξίου, που έφυγε πρόσφατα, και ήταν δάσκαλός μου. Δεν λέω ότι είμαι τζαζίστας και πρέπει να είμαι κάτι συγκεκριμένο, ούτε ο άλλος που είναι ροκάς πρέπει να είναι η ζωή του με τσίτα τα γκάζια, ο κλασσικός είναι κάπως αλλιώς κλπ. Μουσικός είμαι, προσπαθώ να παίζω, αυτό είμαι. Είναι σαν κάποιον που είναι μάγειρας. Αν φτιάχνει καλά τα γεμιστά ή την μπριζόλα… στην μεγαλύτερή του έννοια είναι μάγειρας!
Τί δεν θα περιμέναμε να ακούτε;
Όσοι με ξέρουν καταλαβαίνουν ότι ασχολούμαι με όλα. Σε πολλούς κάνει εντύπωση που ακούω thrash metal και μου αρέσουν οι Slayer και καινούρια συγκροτήματα του είδους. Η μουσική είναι μία, ειδικά τώρα που μεγαλώνω ποτέ δεν θα ήθελα να βάλω τίτλους «αυτό είναι έτσι, αυτό είναι αλλιώς».
Η Φινλανδία πώς προέκυψε στην ζωή σας;
Τυχαία. Είχα πάει για ένα συνέδριο από την Κέρκυρα που γινόταν εκεί, ήξερα ότι είναι καλή σχολή και λέω «ας κάνω ένα master στο Sibelius Academy». Δεν ήμουν μικρός, ήμουν 35 αλλά τα έκανα εύκολα αυτά. Έκανα ολόκληρη επιχείρηση για να πάω, πήρα και την πρώην γυναίκα μου μαζί, έγινα ξανά μαθητής και τελικά ποτέ δεν το μετάνιωσα. Ταίριαξα και με την Φινλανδία και κατά κάποιο τρόπο έγινε σαν δεύτερη πατρίδα μου. Έχω έδρα την Ελλάδα και πηγαίνω παντού, αυτό είναι το καλύτερο. Είναι κάτι που με ανανεώνει πολύ και έτσι βλέπω και τα καλά της Ελλάδας, γιατί αν είσαι σε απόσταση εκτιμάς αλλιώς κάποια πράγματα.
Ποιες διαφορές διακρίνατε ανάμεσα στον τρόπο που σας αντιμετώπισαν στην Ελλάδα και στην Φινλανδία αντίστοιχα;
Εκτός Ελλάδας είναι πιο εύκολο να κάνεις αυτό που θες, εδώ θεωρείται επάγγελμα κάτι που δεν μας αρέσει και το κάνουμε μόνο για βιοπορισμό, αναγκαστικά. Στο εξωτερικό ήταν πιο εύκολο να ανέβω στην σκηνή, εδώ τότε υπήρχε και το ζήτημα αν η τζαζ είναι ελληνική, αλλά έπαιζα όπως και ο Πολωνός, ούτε πολωνική ήταν η τζαζ! Το θέμα είναι να ξεπερνάς τις δυσκολίες, αυτό είναι η πρόκληση. Εδώ είμαστε καλοί να κρίνουμε τους άλλους, το κάνουμε συνέχεια άλλωστε! Το ζήτημα είναι να πιστεύεις εσύ σε εσένα. Στα πρώτα μου βήματα συνέχεια με έκριναν αλλά αυτό συμβαίνει με ό,τι και αν ασχολείσαι στην Ελλάδα. Στην Φινλανδία, παρότι είναι τόσα διαφορετικά είδη μουσικής, όλοι είναι ενωμένοι, προσπαθώντας να κάνουν το καλύτερο που μπορούν. Αλλά για να είμαι ειλικρινής, τις όποιες δυσκολίες συνάντησα τις έχω ξεχάσει πια. Εφόσον έγινε αυτό που ήθελα, δεν υπάρχει κανένας λόγος να τα θυμάμαι. Πικρία θα μου έμενε αν δεν κατάφερνα να το κάνω.
Πόσο ενεργή είναι η τζαζ στην Ελλάδα;
Θεωρώ ότι στην Ελλάδα πια έχει δημιουργηθεί και τζαζ σκηνή. Παλαιότερα θεωρούσα ότι υπήρχε απλά ως κοινότητα. Όταν λέω σκηνή εννοώ αυτό που ανεξάρτητα από από τα μουσικά δρώμενα και τις όποιες μουσικές τάσεις υπάρχει και το θεωρούμε δεδομένο, ασχέτως αν μας αρέσει ή όχι. Υπάρχουν γκρουπ που παίζουν συνέχεια, υπάρχει κόσμος που ασχολείται. Έχω ξεχωρίσει πολλούς καινούριους μουσικούς, εκτός από αυτούς που συνεργάζομαι. Για παράδειγμα οι Wonderfall Quartet με την Ειρήνη Κωνσταντινίδη που είναι φοβεροί, το Next Step Quartet μου αρέσει πολύ, το Simularity Project του ντραμίστα Βασίλη Στεφανόπουλου είναι εξαιρετικό, ο Ανδρέας Πολυζωγόπουλος μου αρέσει επίσης, ο Κωστής Χριστοδούλου… δόξα τω Θεώ είναι πάρα πολλοί και δεν τους θυμάμαι όλους να τους αναφέρω αλλά είναι πολύ αισιόδοξο που υπάρχουν τόσο καλοί φρέσκοι τζαζ μουσικοί και δεν έχουν τα ταμπού που είχε η δική μου γενιά, είναι πιο εξελιγμένα μοντέλα!
Τί εννοείτε «ταμπού»;
Η δική μου γενιά ήταν πιο δυσκίνητη. Ήταν «ή αυτό ή εκείνο». Θα μπορούσα και εγώ να είμαι έτσι αλλά για αυτό θέλω να παίζω με μικρούς για να μην χάνω αυτή την ευελιξία.
Πως ξεκίνησε η ιδέα του Baby Trio;
Στην Φινλανδία έπαιξα με έναν μικρό ντράμερ 14 χρονών και είπα «ρε παιδί μου… για να υπάρχουν μικροί καλοί μουσικοί εδώ, θα υπάρχουν και στην Ελλάδα…» και έτσι διαπίστωσα ότι υπάρχουν και είναι καλό να βγαίνουν προς τα έξω, και εμένα με ενδιαφέρει να φαίνεται ότι παίζουν εδώ. Όταν παίζουμε στο εξωτερικό με το BABY TRIO για εμένα είναι φοβερό, εντωμεταξύ οι μικροί το αντιμετωπίζουν με πολύ μεγάλη ωριμότητα. Το BABY TRIO είναι ένα συγκεκριμένο project το οποίο είναι σαν ένα σχολείο, με μουσικούς έως 25 ετών που ηχογραφούμε και κάνουμε live και όταν πια φτάνει στην κορύφωσή της η συνεργασία μας, το εκάστοτε Baby Trio διαλύεται και ξαναγεννιέται με νέους μουσικούς. Τώρα παίζω με το τέταρτο σχήμα.
Δεν επαναπαύεστε στις δάφνες σας… συνεχίζετε να τρέχετε, σαν να κάνετε Μαραθώνιο…
Πώς να επαναπαυτώ, μια αγωνιστική είναι. Δεν επαναπαύομαι σε τίποτα, να παίζω θέλω. Δεν θέλω να τερματίσω. Εκεί είναι η διαφορά, θέλω να συνεχίζεται…
Έχετε κάτι καινούριο “στα σκαριά”;
Θέλω να κάνω ένα πιάνο τρίο με electronics και ένα καινούριο Baby Trio. Έχω πάρει και κάτι μπλιμπλίκια τώρα και ασχολούμαι, ωραίο είναι. Έχω φτιάξει ήδη κάποια κομμάτια τα οποία είναι “κλασικίζοντα”. Ανέκαθεν μου άρεσε ο Aphex Twin και τα τελευταία χρόνια παρακολουθώ και τους νέους djs όπως ο Flying Lotus. Θα προσπαθήσω να παντρέψω την jazz με την ηλεκτρονική. Το έχουν κάνει και άλλοι πριν από εμένα, αλλά θέλω να προσπαθήσω και εγώ. Βγαίνω καμιά φορά και στην σκηνή με τα μπλιμπλίκια, όπως πέρυσι που βγαίναμε πιάνο τρίο.
Μου αρέσει που τα λέτε μπλιμπλίκια! Σαν παιχνίδι…
Ναι, γιατί είναι κουμπάκια, σαν παιχνίδι, και εγώ δεν έχω συνηθίσει ότι μπορείς να επέμβεις στην μουσική απλά πατώντας ένα κουμπί! Φυσικά και μπορεί να συμβεί αλλά επειδή εγώ πάντα έπαιζα και είμαι εκπαιδευμένος σε αυτό μου φαίνεται λίγο παράξενο!
Βρίσκω πολύ ενδιαφέρον το ότι δεν έχετε τις παρωπίδες ή την επιφυλακτικότητα των παλαιότερων απέναντι σε νέα πράγματα και πειραματισμούς γύρω από την μουσική.
Η κάθε εποχή έχει αυτό που έχει, η μεγαλύτερη έννοια της μουσικής είναι η ίδια και εγώ -καλώς ή κακώς- πάντα, βλέπω την μεγαλύτερη έννοια που είναι το ότι μπορώ και παίζω και δεν χάνω το ενδιαφέρον μου. Το τί θα παίζω μου φαίνεται δευτερεύουσας σημασίας. Σημασία έχει ότι μπορώ και παίζω ακόμα, αυτό αν χαθεί θα υπάρχει πρόβλημα. Αν χαθεί το ενδιαφέρον, αν ξυπνήσω μια μέρα και πω «δεν θέλω να παίξω» εκεί τελείωσε. Ευτυχώς δεν μου έχει συμβεί, είναι το μόνο που φοβάμαι.
Πώς κρίνετε τον τρόπο που λειτουργεί τα τελευταία χρόνια η μουσική βιομηχανία στην Ελλάδα;
Κοιτάξτε, εμείς πάντα, και ειδικά στο τζαζ, είμαστε εκτός αυτού του πράγματος.
Κακώς…
Κακώς με την έννοια ότι δεν έχει την προβολή που θα έπρεπε να έχει, αλλά καλώς γιατί μπορούμε να κάνουμε ό,τι θέλουμε από ένα σημείο και μετά. Δηλαδή εγώ τους δίσκους τους κάνω μόνος μου άρα τους κάνω όπως εγώ θέλω. Γεγονός που δίνει ελευθερία. Για αυτό και δεν επηρεάστηκε με την οικονομική κρίση η τζαζ σκηνή. Παρά την κρίση βγαίνουν 10 τζαζ δίσκοι τον χρόνο, γιατί πάντα ήταν σε “κρίση”. Έχει φύγει η υπερφίαλη διασκέδαση που υπήρχε, ο κόσμος τώρα είναι πιο επιλεκτικός. Όσον αφορά στους μουσικούς μας, ναι μεν δυσκολεύονται αλλά βλέπω ότι έχουν πεισμώσει, δεν τα παρατούν.
Το αυτί του Έλληνα έχει “ανοίξει”;
Ναι, αν και νομίζω ότι πάντα ήταν ανοιχτό. Απλώς είναι πολλά τα στερεότυπα που μας κάνουν να το κλείνουμε. Αν το αφήσεις και πας μόνο με αυτό που είναι σε όλα θα είσαι ανοιχτός.
Ποιες συνεργασίες σας έχετε ξεχωρίσει;
Πριν λίγο καιρό έπαιξα με τον φοβερό σαξοφωνίστα από την Νέα Υόρκη Dayna Stephens, με τον οποίο είχα κάνει ένα δίσκο στην Φινλανδία. Τέτοιου είδους συνεργασίες τις κρατάω όσο μπορώ. Τώρα κάναμε ένα δίσκο με τον κιθαρίστα Γιάννη Παυλίδη και τον μεγάλο ντράμερ Adam Nussbaum. Έχω παίξει σχεδόν με όλους τους Φινλανδούς, με τον ιστορικό σαξοφωνίστα Eero Koivistoinen. Τον Timo Lassy, που είναι μεγάλος σαξοφωνίστας. Έχω κάνει ένα δίσκο με τον ντράμερ John Farnsworth και έχω παίξει και sideman πολλές φορές όπως με τον Lou Donaldson και με τον Benny Golson. Όπως και με τους Έλληνες μουσικούς, με τον Δραδαλίδη, το group Page One που παίζαμε στην δεκαετία του ’90 κά. Το βασικό για εμένα είναι να συνεχίζω να παίζω. Το καθένα από όσα έχω κάνει είναι μοναδικό, αυτό που θα ήθελα όμως να κρατήσω είναι το Baby Trio, θεωρώ ότι είναι αυτό που μου δίνει ζωή περισσότερο από όλα, σαν ιδέα.
Τι θα αλλάζατε σε όσα έχει κάνει ως τώρα;
Θα ήθελα να το πίστευα περισσότερο. Δεν ήμουν σίγουρος τότε, ήταν αλλιώς τα πράγματα, δεν ήξερα αν θα μου βγει, όπως δεν βγήκε σε πολλούς της γενιάς μου λόγω συγκυριών. Η ανασφάλειά μου ακουμπούσε στο αν μπορούσα να ασχολούμαι με την μουσική για πάντα. Ακόμα και τώρα δεν πιστεύω ότι έχω κάποιο ιδιαίτερο ταλέντο, για αυτό και μελετάω συνέχεια, απλώς αγαπάω πολύ την μουσική και κάνω το καλύτερο που μπορώ. Θέλω να συνεχίζω να παίζω μέχρι να τελειώσω εγώ… να σταματήσω μόνο όταν πάψω να υπάρχω!
Διαβάστε επίσης:
Link:Δανάη Φαίδρα Θωμαΐδου
