Η ιδέα για τα «σπιτικά φεστιβάλ» ξεκίνησε εδώ και χρόνια. Αφορμή στάθηκε ένα παιχνίδι που παίζαμε μαζί με τον αδερφό μου από πιτσιρίκια, και είχε ως εξής: αμετανόητοι σινεφίλ και οι δύο, λέγαμε το όνομα ενός σκηνοθέτη και γράφαμε τις δέκα δημοφιλέστερες ταινίες του (ή όσες τελοσπάντων γνωρίζαμε), με σκοπό να κονταροχτυπηθούμε σε επίπεδο γνώσεων. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν να δούμε όλες αυτές των οποίων την ύπαρξη αγνοούσαμε, και έτσι καθιερώναμε μία μέρα μέσα στην εβδομάδα -την οποία βαφτίσαμε «Home Fest»- και συνοδευόταν όχι από ποπ-κορν, αλλά από ζεστή, σπιτική τυρόπιτα…
Πρόσφατα, καθώς ξεσκόνιζα το «βομβαρδισμένο» μου γραφείο, ξέθαψα από ένα συρτάρι τις περίφημες «λίστες» μου. Στο πρώτο χαρτί βρήκα το όνομα του σκηνοθέτη Ντέιβιντ Λιντς, και από κάτω τα έργα που είχα σημειώσει, ανάμεσα τους τα «Dune», «Μπλε Βελούδο», «Ύποπτος Κόσμος», «Twin Peaks», «Ατίθαση Καρδιά», «Η Χαμένη Λεωφόρος», «Οδός Μαλχόλαντ» κ.α. To βλέμμα μου όμως καρφώθηκε σε μία από τις πρώτες του ταινίες, το «Elephant man», και αυτό γιατί ίσως ήταν η μοναδική την οποία δεν είχα δει, ωστόσο είχα ακούσει τόσα πολλά για εκείνη. Το «Home Fest» προγραμματίστηκε για το επόμενο κιόλας βράδυ…
Από τα πρώτα λεπτά η ταινία σε καθηλώνει. Πρωταγωνιστής είναι ο John Merrick, τον οποίο υποδύεται συγκλονιστικά ο John Hurt, ένας παραμορφωμένος εκ γενετής άνθρωπος. Αυτή την ανωμαλία εκμεταλλεύεται ο Bytes, ένας τσιρκολάνος, που τον εκθέτει σε ένα τσίρκο για τέρατα, και μ’ αυτό τον τρόπο βιοπορίζεται. Ταυτόχρονα, δεν παραλείπει να ασκεί εξουσία πάνω στον ανίσχυρο John, εκτονώνοντας τα δικά του καταπιεσμένα ένστικτα. Ο Frederick Treves, τον οποίο υποδύεται ο Αnthony Hopkins, είναι ένας γιατρός με ενδιαφέρον στη μελέτη ανθρωπόμορφων τεράτων, επιδιώκοντας, κεκαλυμμένα, την εσωτερική ανάδειξη-αναγνώριση μέσω αυτών. Όταν θα δει τον John Merrick, θα σπεύσει να του προσφέρει έναν υγιέστερο (;) τρόπο ζωής, αλλά παράλληλα, τον μετατρέπει σε ένα «επιστημονικό» αξιοθέατο στους κοσμικούς κύκλους.
Η ταινία βασίζεται σε αληθινή ιστορία (ο John Merrick ήταν πραγματικό πρόσωπο) και μέσω αυτού του συγκλονιστικού κλίματος που δημιουργεί ο Λιντς φωτογραφίζει την κοινωνία, τις προκαταλήψεις και τις παράλογες φοβίες της – μία αμφιταλάντευση ανάμεσα στα δίπολα ομορφιά – ασχήμια (εξωτερική και εσωτερική), πραγματικότητα – όνειρο και καλοσύνη – απληστία, που μας συγκλονίζει μέσα από τους συμβολισμούς και την επιβλητική ατμόσφαιρα της ταινίας.
Επιστροφή λοιπόν στις κλασικές ταινίες, καθώς όχι απλά μας διδάσκουν, αλλά κυρίως μας αφυπνίζουν. Το «Τhe elephant man» είναι μία ιδανική ταινία για να μας επαναφέρει από τη λήθη του εφησυχασμού, ένας ύμνος στην επιτακτική ανάγκη του σεβασμού της κάθε μορφής διαφορετικότητας, καθώς και τροφή για σκέψη σχετικά με το κατά πόσο είμαστε ίδιοι με αυτούς που χλευάζουμε ή για ποιον λόγο κάνουμε τελικά μία καλή πράξη …
«Δεν είμαι ελέφαντας. Δεν είμαι ζώο. Είμαι άνθρωπος», κραυγάζει ο Merrick στην πιο τραγική σκηνή του έργου, και ο λόγος του -καθαρότερος από ποτέ και αρθρωμένος- είναι ικανός να ταράξει τον όχλο, να τον ξανακάνει από απλό μέρος του όχλου, σε πρόσωπο. Είναι άλλωστε ο λόγος που σου δίνει υπόσταση, πρόσωπο. Και προσφέροντάς σου ένα πρόσωπο πέρα από τα εξωτερικά χαρακτηριστικά, τοποθετεί ταυτόχρονα έναν καθρέφτη στο πρόσωπο του απέναντί σου: είμαι κάτι διαφορετικό από αυτό που κυνηγάς, είμαι σαν εσένα.
Μία ταινία συγκλονιστική, που αξίζει να τη δεις, ομολογώντας και αποδεικνύοντας πρώτα στον εαυτό σου και μετά στους άλλους πως «δεν είσαι ελέφαντας»…
Ασπρόμαυρη αμερικάνικη ταινία, 1980.
Διάρκεια: 124′
Σκηνοθεσία: David Lynch
Συγγραφείς: Christopher De Vore, Eric Bergren, David Lynch
Ηθοποιοί: Anthony Hopkins (Frederick Treves), John Hurt (John Merrick), Anne Bancroft (Madge Kendal), John Gielgud (Carr Gomm), Wendy Hiller (Mothershead), Freddie Jones (Bytes), Michael Elphick (Night Porter), Hannah Gordon (Mrs. Anne Treves), Helen Ryan (Princess Alex), John Standing (Dr. Fox).
Link:Ιωάννα Τάλμπη
