H Μάρθα Φριντζήλα είναι ερμηνεύτρια, ηθοποιός, σκηνοθέτης, ενώ διατηρεί και τον δικό της χώρο έρευνας για το Αρχαίο Δράμα. Προτιμά να κρατά χαμηλούς και να εκφράζεται μέσα από τις Τέχνες. Εμείς συναντηθήκαμε στο στο Baumstrasse που είναι ο χώρος εργασίας του θιάσου της, Δρόμος με Δέντρα.
Τι σας ώθησε στις Τέχνες;
Είναι πολλά πράγματα.. Είχα από παιδί μια κλίση, η οποία τονώθηκε από την αναγνώριση της από τον πατέρα μου και τους δασκάλους μου. Ήμουν ένα παιδί που έγραφα ποιήματα, ζωγράφιζα πολύ, τραγουδούσα από πάρα πολύ μικρή, ανέβαζα παραστάσεις. Αυτή η επισήμανση των οικείων μου ότι έπρεπε να συνεχίσω, με βοήθησε πάρα πολύ, όχι ότι δεν ήξερα και από μόνη μου ότι αυτό ήθελα να κάνω. Ουσιαστικά, η Τέχνη με ώθησε στην Τέχνη. Δηλαδή ακούγοντας μουσική, βλέποντας έναν ωραίο πίνακα, παρακολουθώντας παραστάσεις, συνειδητοποίησα ότι θέλω να είμαι και εγώ μέρος αυτού του συνόλου. Το υπόλοιπο κομμάτι αφορά στο ταλέντο και στην απόφαση μου –που ήρθε νωρίς- ότι θέλω να ασχοληθώ πολύ σοβαρά με όλα αυτά που με εκφράζουν.
Θα μπορούσατε να διαλέξετε μόνο μια μορφή Τέχνης με την οποία θα ασχολείστε;
Είναι σα να μου ζητάτε να διαλέξω ένα φαγητό. Δεν θα μπορούσα να κάνω μόνο θέατρο και να μην τραγουδώ ή από το θέατρο μου να λείπει η μουσική –έτσι κι αλλιώς οι σκηνοθεσίες μου έχουν όλες μουσική-, ή να ασχοληθώ με το τραγούδι και να πάψω να ασχολούμαι με το θέατρο, ή να πάψω να μουτζουρώνω τα χαρτιά μου… Δεν θα μου ήταν εύκολο..
Από τότε που πρωτοξεκινήσατε τι έχει αλλάξει;
Δεν ασχολούμαι πια τόσο σοβαρά με την ζωγραφική, όπως όταν ήμουν έφηβη που ήταν το μεγάλο μου μαράζι. Περισσότερο την εφαρμόζω στην διαδικασία της σκηνοθεσίας και της σκηνογραφίας ενός έργου. Κάτι άλλο, το οποίο έχει αλλάξει είναι ότι μικρότερη ήθελα πολύ να κάνω καριέρα και να αποκτήσω ένα όνομα στο χώρο. Πλέον έχω μια σταθερή παρουσία, όμως όχι βάσει προγράμματος, αλλά λόγω ανάγκης. Κατάλαβα ότι είναι μεγαλύτερη μου ανάγκη να δημιουργώ και όχι να παρουσιάζομαι. Αν ήθελα να κάνω καριέρα θα έκανα τελείως διαφορετικά πράγματα.
Αυτό εξηγεί και την αποχή σας από την τηλεόραση;
Ναι.. Θεωρώ ότι ένας καλλιτέχνης πρέπει να καταλάβει ότι σημασία έχει η πρόοδος της δουλειάς του και όχι η κατοχύρωση του ονόματός του. Θέλω να προχωράει η δουλειά μου, να ανοίγουν καινούριοι κύκλοι. Αν με ρωτάτε αν θα προτιμούσα να σκηνοθετήσω μια εύπεπτη τηλεοπτική κωμωδία από το να σκηνοθετήσω μία αρχαία τραγωδία, φυσικά θα διάλεγα το δεύτερο γιατί για μένα έχει σημασία, πάνω απ’ όλα, το κείμενο. Έχω την τάση να ασχολούμαι με ποιητικά κείμενα, γι’ αυτό πολύ εύκολα απορρίπτω τις εξυπνάδες και τα αναλώσιμα αστειάκια. Το αρχαίο δράμα είναι βαριά πνευματική εργασία ενώ το άλλο είναι πολύ πιο εύκολο. Έτσι κι αλλιώς αν ήμουν γι’ αυτό θα το είχα κάνει, προφανώς δεν είμαι.. Δεν περνάω καλά βλέποντας ένα σίριαλ , μόνο με το Breaking Bad έχω παθιαστεί, από ελληνικά σίριαλ δεν μου έχει αρέσει κανένα.
Όλοι μιλούν για ευθύνη των καλλιτεχνών και των πνευματικών ανθρώπων για την κατάσταση αυτή την στιγμή στην χώρα. Τι έχετε να πείτε γι’ αυτό;
Όση ευθύνη έχουν όλοι, έχουν και οι καλλιτέχνες, πολύ περισσότερο αυτοί που βρίσκονται στην κορυφή της πυραμίδας, όπως οι πολιτικοί και οι πολυεθνικές.
Οι νέοι καλλιτέχνες έχουν παιδεία;
Δεν μπορώ να τους βάλω όλους στο ίδιο σακί. Έχω γνωρίσει καλλιτέχνες που είναι πολύ σοβαροί και μελετημένοι και αυτό απορρέει από τις επιλογές τους, από την αισθητική τους, από τον τρόπο αντιμετωπίζουν την εικόνα τους, από τον τρόπο που αντιμετωπίζουν το κοινό και την επιτυχία τους.
Όταν κάποιος νέος σας λέει ότι θέλει να ασχοληθεί με τα καλλιτεχνικά τι τον συμβουλεύετε;
Αρχικά θα τον ρωτούσα «Γιατί;», αν ή απάντηση του ήταν «Γιατί θέλω να εκφραστώ», θα του έλεγα ότι αν πραγματικά αυτό είναι που θέλει, πρέπει να μάθει πρώτα να εκφράζεται, να πάει σε μια σχολή, να διαβάσει, να ακούσει μουσική, να δει πολύ σινεμά, να πάει σε μουσεία. Αν μου ‘λεγε ότι θέλει να γίνει ηθοποιός για να βγάλει λεφτά, θα του ‘λεγα ότι διάλεξε λάθος επάγγελμα, σα να λέει κάποιος ότι θέλει να γίνει μουσικός για να κάνει ταξίδια. Ένα παιδί που θέλει να κάνει θέατρο και μουσική, θα βρει τον τρόπο, δεν χρειάζεται την έγκριση κανενός.
Ό,τι έχει να κάνει όμως με τις Τέχνες είναι πολύ κορεσμένο..
Ό,τι έχει να κάνει με τις Τέχνες όχι, ο,τι έχει να κάνει με την εύκολη δόξα ναι. Το καλό θέατρο και η καλή μουσική έχουν χώρο για όλους. Τα realities εννοείται πως είναι κορεσμένα, πόσοι πια θα πάνε;
Εσείς τι θα κάνατε αν ξεκινούσατε τώρα την καριέρα σας;
Σίγουρα πάντως δεν θα πήγαινα σε reality. Θα έβρισκα έναν κιθαρίστα και θα του έλεγα να μάθουμε να παίζουμε μαζί 200 τραγούδια και πάμε να τα παίξουμε στο δρόμο και να τα ηχογραφήσουμε στο home studio ή στον υπολογιστή ή με το κινητό και να τα μοιράσουμε παντού! Υπάρχουν τρόποι, απλά είναι πιο δύσκολοι γιατί χρειάζεται πολλή δουλειά.
Πώς εξηγείτε ότι μεσούσης της κρίσης, οι παραστάσεις στην Αθήνα είναι πολλαπλάσιες από άλλες χρονιές;
Η πολιτιστική κρίση στη χώρα μας έχει ξεκινήσει εδώ και πολλά χρόνια. Η Αθήνα έχει περισσότερες θεατρικές σκηνές από οποιαδήποτε άλλη Ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Ίσως συμβαίνει επειδή σε αυτή τη χώρα γεννήθηκε το θέατρο ή μπορεί να ευθύνεται το γεγονός ότι ο κόσμος βλέπει τον κάθε τυχάρπαστο να κάνει καριέρα και να σκέφτεται ότι «Αφού μπορεί αυτός, μπορώ και εγώ». Δεν ξέρω τι να υποθέσω. Βλέπω όμως, από τους μαθητές μου ότι παίρνουν πρωτοβουλίες χωρίς να υπολογίζουν τα χρήματα. Είναι ρομαντικοί, ξέρετε, οι καλλιτέχνες. Το γεγονός ότι τώρα πια κανείς δεν έχει χρήματα και όλοι γνωρίζουν ότι δεν πρόκειται να πληρωθούν, τους έχει δώσει κουράγιο και λένε «Πάμε να το κάνουμε κι ας μην πληρωθούμε»
Αυτό όμως λέγεται χόμπι, πώς βιοπορίζονται αυτοί οι άνθρωποι;
Αυτό συμβαίνει παντού, όχι μόνο στην Ελλάδα. Έχει να κάνει με το πώς αντιμετωπίζει η ίδια η πολιτεία τα καλλιτεχνικά επαγγέλματα. Σε αυτή τη χώρα είναι συχνό φαινόμενο να λες ότι είσαι ηθοποιός και να αντιμετωπίζεσαι σαν χαραμοφάης, ή σα να μην κάνεις μια δουλειά της προκοπής. Βέβαια οποιονδήποτε ηθοποιό και να ρωτήσετε αν θα προτιμούσε να δουλεύει σε μια εταιρία και να έχει έναν σταθερό μισθό ή να είναι στο θέατρο και να μην ξέρει τι θα του ξημερώσει, δεν υπάρχει κανείς, πιστεύω, που θα διάλεγε την εταιρεία.
Πιστεύετε ότι η Ελλάδα προωθεί την Τέχνη που παράγει;
Μονολεκτικά θα απαντήσω: Όχι. Η χώρα δεν θεωρεί ότι η Τέχνη μπορεί να γίνει εξαγώγιμο προϊόν ή να αποκτήσει ένα οικονομικό ενδιαφέρον. Στην Ελλάδα πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει το ποδόσφαιρο, ας πούμε. Εγώ προσπαθώ να προωθήσω τις δικές μου δουλειές αλλά δεν είναι εύκολο, κυρίως σε ό,τι αφορά το κομμάτι της γλώσσας, διότι μιλάμε μία γλώσσα που δεν μιλιέται πουθενά αλλού. Οπότε, επειδή το θέατρο βασίζεται πολύ στον λόγο είναι δύσκολο να πηγαίνουν στο εξωτερικό οι ελληνικές παραστάσεις. Από την άλλη πλευρά στο εξωτερικό μας γνωρίζουν από δύο καλλιτέχνες, τη Νάνα Μούσχουρη και τον Ντέμη Ρούσσο. Μας γνωρίζουν όμως και από δύο μεγάλους συνθέτες τον Θεοδωράκη και τον Χατζηδάκι, και να λοιπόν το παράξενο.. Η Ελλάδα είναι γνωστή γι’ αυτούς τους συνθέτες και η χώρα δεν προωθεί όπως θα έπρεπε το έργο τους, ή το έργο σπουδαίων καλλιτεχνών της εποχής μας.
Πείτε μας λίγα λόγια για τον θίασο «Δρόμος με Δέντρα»..
Πρόκειται για μία ομάδα που άρχισε να δουλεύει το 1996 και το 1999 ξεκίνησε να παρουσιάζει πιο επαγγελματικά την δουλειά της και από τότε ως σήμερα κάνει κάθε χρόνο παραστάσεις, οργανώνει σεμινάρια, διαλέξεις, ημερίδες, ανοιχτές στο κοινό. Το 2010 γκρεμίστηκε ο χώρος που είχαμε στον Κεραμικό, με το όνομα «Κρατήρας» και τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς ήρθαμε εδώ στην οδό Σερβίων, στο Βοτανικό. Από τότε έχουν γίνει άπειρα πράγματα τα οποία είναι όλα διαθέσιμα στην διαδικτυακή μας σελίδα www.dentra.gr. Φέτος είναι επίσης η δεύτερη χρονιά του Αττικού Σχολείου Αρχαίου Δράματος. Από την πρώτη χρονιά ως και φέτος έχουν τριπλασιαστεί οι φίλοι του χώρου και έχουν πενταπλασιαστεί οι εθελοντές του χώρου. Πρόκειται για παιδιά που έρχονται για να βοηθήσουν το έργο μας. Μέσα από αυτούς τους ανθρώπους παρατηρώ ότι είναι πάρα πολλοι αυτοί που έχουν την ανάγκη να ενταχθούν σε κοινότητες και να μην παλεύουν μόνοι τους.
Πώς συνδέεται ο θίασος «Δρόμος με Δέντρα» με το «Αττικό Σχολείο»;
Το Αττικό Σχολείο είναι έργο του Baumstrasse(=Δρόμος με Δέντρα). Τα Baumstrassoπαιδα, βοηθούν στο στήσιμο του Αττικού Σχολείου και κάποια από αυτά συμμετέχουν και στα Εργαστήρια. Για να γίνω πιο κατανοητή το Αττικό σχολείο είναι Summer School, πρόκειται για ένα εντατικό εκπαιδευτικό δεκαήμερο στο Παλαιό Ελαιουργείο του Δήμου Ελευσίνας. Εκεί, οι συμμετέχοντες κάνουν 3-4 μαθήματα τη μέρα πάνω στο Αρχαίο Δράμα. Η μόνη προϋπόθεση είναι οι συμμετέχοντες να είναι ενήλικες.
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;
Τώρα ετοιμάζουμε το δεύτερο Αττικό Σχολείο με θέμα το Αίαντα του Σοφοκλή και το τέλος των ηρώων. Τέλη Αυγούστου θα ανεβάσουμε τον Αίαντα του Σοφοκλή στα Αισχύλεια, δουλεύουμε πυρετωδώς για την προετοιμασία αυτού του προγράμματος! Επίσης δουλεύω με την Λυδία Κονιόρδου, με την οποία θα κάνουμε τον Ιππόλυτο του Ευριπίδη, στο Εθνικό Θέατρο, και παίζω τον ρόλο της Θεάς Αφροδίτης. Θα περιοδεύσουμε το καλοκαίρι και 25-26 Ιουλίου η παράσταση θα ανέβει και στην σκηνή της Επιδαύρου. Ακόμα θα κάνω κάποια live και μια μεγάλη συναυλία στο Αττικό Σχολείο, γύρω στις 30 Ιουνίου με το Kubara Project. Mε περιμένει ένα πολύ γεμάτο καλοκαίρι!
*Την Συνέντευξη για λογαριασμό του The Machine – Art Press πήρε η Τάνια Τρακάκη.
Η Τάνια Τρακάκη τελείωσε το Εργαστήρι Επαγγελματικής Δημοσιογραφίας και φέτος κάνει το master της πάνω στα contemporary media. Μόλις έπιασε την πρώτη της δουλειά στο The Mach|ne- Art Press και είναι πολύ χαρούμενη. Λένε ότι το να μιλάς για τον εαυτό σου σε γ’ γένικό είναι η αρχή της σχιζοφρένιας και η Τάνια γράφοντας αυτό το mini βιογραφικό βρέθηκε ξαφνικά στο πρώτο στάδιο. Για να δούμε που θα οδηγήσει αυτή η συνεργασία..
FaceBook: Tania Trakaki
